Znajdująca się na etapie prac rządowych nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych1 przewiduje, że transgraniczne restrukturyzacje (połączenia, podziały, przekształcenia) będą obligatoryjnie badane przez Szefa KAS m.in. pod kątem tego czy nie stanowią one unikania opodatkowania lub nadużycia podatkowego.
Obligatoryjna opinia Szefa KAS w toku postępowania rejestrowego
Częścią procedury rejestracji przez sąd transgranicznej restrukturyzacji pozostaje uzyskanie zaświadczenia o zgodności z prawem danej operacji transgranicznej. Zgodnie z nowelizacją, na tym etapie, Szef KAS przeprowadzi weryfikację, czy istnieje uzasadnione przypuszczenie, że dokonana transgraniczna restrukturyzacja może stanowić czynność lub element czynności określonej w art. 119a § 1 Ordynacji podatkowej (unikanie opodatkowania) lub być przedmiotem decyzji wydanej z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści lub stanowić nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o VAT. Elementem weryfikacji będzie również to czy zaspokojone lub zabezpieczone pozostają zobowiązania pieniężne spółki wobec organów podatkowych (np. czy wobec podmiotu nie są prowadzone postępowania egzekucyjne w zakresie podatków, które mogłyby być uniemożliwione w związku z podjętymi działaniami restrukturyzacyjnymi).
Odmowa wydania opinii
W przypadku, gdy Szef KAS w ramach przeprowadzonej weryfikacji dojdzie do wniosku, że transgraniczna reorganizacja urzeczywistni okoliczności wskazane powyżej (np. stanowi unikanie opodatkowania, nadużycie prawa), wówczas odmówi wydania opinii. Odmowę wydania opinii kieruje wówczas do sądu rejestrowego.
Nie jest jasne, jakie konsekwencje dla wydania zaświadczenia przez sąd rejestrowy będzie miała odmowa wydania opinii przez Szefa KAS. Należy się jednak spodziewać, że sąd rejestrowy będzie mógł w takim przypadku odmówić wydania zaświadczenia, co będzie skutkowało tym, że transgraniczna restrukturyzacja nie dojdzie do skutku. Potwierdza to uzasadnienie do nowelizacji, w którym wskazano, że w sytuacji odmowy wydania opinii, spółka będzie mogła ponownie wystąpić z wnioskiem o wydanie opinii w nowym postępowaniu, zwłaszcza w przypadku istotnej zmiany okoliczności.
Warto podkreślić, że zgodnie z projektowanymi przepisami wydanie opinii przez Szefa KAS nie będzie stanowiło przeszkody do prowadzenia wobec spółki czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej. Wydaje się to oznaczać, że opinia Szefa KAS nie będzie miała charakteru wiążącego i nie będzie chroniła podatnika w toku dalszych postępowań m.in. przed zarzutem unikania opodatkowania.
Przepis przejściowy
Obecnie projekt jest po konsultacjach publicznych i czeka na przyjęcie przez Radę Ministrów. Planowana data wejścia w życie przepisów to 31 stycznia 2023 r.
Zgodnie z przepisami przejściowymi, jeżeli plan odpowiednio połączenia, połączenia transgranicznego, podziału albo przekształcenia złożono w sądzie rejestrowym przed dniem wejścia w życie ustawy, do postępowań łączeniowych, podziałowych albo przekształceniowych stosuje się przepisy w brzmieniu dotychczasowym.
***
1Obecnie toczą się prace legislacyjne nad nowelizacją kodeksu spółek handlowych, która ma wdrożyć dyrektywę parlamentu europejskiego i Rady UE (2019/2121) z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającą dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek. Wspomniana nowelizacja obejmuje też istotne zmiany w ramach Ordynacji podatkowej.
Autorzy:
