Cudzoziemcy, zgodnie z założeniami Narodowego Programu Szczepień przeciw Covid-19 (dalej: NPSz), mają prawo do bezpłatnych szczepień ze względu na wykonywaną w Polsce pracę pod warunkiem posiadania w Polsce prawa do stałego lub czasowego pobytu.
Szczepienia takie odbywać się mogą zgodnie z ustalonym porządkiem, tj. według porządku ustalonego w NPSz dla grup wskazanych w etapach 0–III. Szczegółową listę grup oraz kolejności wykonywania szczepień ochronnych przeciwko COVID-10 ustalono w § 27 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 marca 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.
Kryteria kwalifikacji
Wskazane regulacje nie definiują dokładnych kryteriów, jakie spełniać powinien cudzoziemiec, aby móc zapisać się na szczepienie w ramach programu bezpłatnych szczepień. Założenia programu szczepień wskazują cudzoziemców posiadających prawo do stałego lub czasowego pobytu, co w praktyce może wykluczać osoby, które prawo przebywania na terytorium Polski mają, ale np. na podstawie wizy krajowej czy też tzw. stempla w paszporcie potwierdzającego złożenie wniosku o pobyt czasowy z prawem do pracy.
Oprócz wspomnianych pobytów na podstawie wiz czy w oczekiwaniu na rozpatrzenie wniosku, Rzecznik Praw Obywatelskich w zapytaniu do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów wskazuje również osoby objęte ochroną międzynarodową oraz dopiero ubiegające się o taką ochronę. Jest wiele kategorii cudzoziemców przebywających na terytorium Polski, którzy wykonują pracę, ale jednocześnie nie posiadają zezwolenia na pobyt stały czy czasowy, bo nie tylko taki rodzaj zezwoleń uprawnia ich do pobytu i pracy w Polsce. Kategorią osób, których nie dotyczy obowiązek legalizacji pobytu (a jedynie jego rejestracji, jeżeli ich pobyt na terytorium Polski przekracza 3 miesiące) są również obywatele Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego czy Szwajcarii.
Na chwilę obecną, podstawowym kryterium, jakie musi spełniać cudzoziemiec, pragnący przystąpić do programu bezpłatnych szczepień w Polsce, jest kryterium posiadania numeru PESEL, będącego podstawą do wystawienia skierowania na szczepienie.
Uzyskanie numeru PESEL
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, cudzoziemiec może ubiegać się o nadanie numeru PESEL w związku z zameldowaniem na pobyt stały lub czasowy lub poprzez złożenie wniosku o nadanie numeru PESEL, w sytuacji gdy nie spełnia kryteriów umożliwiających mu dokonania zameldowania. Uzyskanie numeru PESEL nie jest jednak obowiązkiem, a jedynie uprawnieniem cudzoziemców przebywających w Polsce - obowiązkiem jest natomiast obowiązek meldunkowy. Obywatele państw trzecich, których planowany pobyt na terytorium Polski jest dłuższy niż 30 dni powinni zameldować się pod adresem zamieszkania najpóźniej w 4. dniu od przyjazdu do miejsca pobytu czasowego w Polsce. Co ważne, obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej, mają obowiązek zameldować się w Polsce jedynie, jeśli planowany okres ich pobytu w Polsce przekracza 3 miesiące (obowiązek ten należy wykonać najpóźniej w 30. dniu od przyjazdu do miejsca pobytu czasowego w Polsce). Warto zaznaczyć, iż obowiązek meldunkowy dotyczy wszystkich cudzoziemców przebywających na terytorium Polski, nie tylko osób posiadających zezwolenie na pobyt czasowy i pracę, którzy zostali wskazani w NPSz jako osoby uprawnione do szczepień.
Na co należy zwrócić uwagę
Należy przede wszystkim zwrócić uwagę czy np. nasi pracownicy będący cudzoziemcami posiadają numery PESEL, gdyż one w pierwszej kolejności pozwolą na szybką weryfikację danej osoby w zakresie kwalifikacji do szczepień. Samo uzyskanie numeru PESEL przez obcokrajowca może stanowić wyzwanie, biorąc pod uwagę wymagania urzędów gmin, konieczność posiadania umowy najmu w odpowiednim brzmieniu czy odpowiednich dokumentów imigracyjnych i pełnomocnictw.
Autorzy:
