25 stycznia 2021 r. prezydent podpisał ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Zmienia ona, i to w potencjalnie rewolucyjny sposób, ustawę o cudzoziemcach pod kątem wydawania wiz. Ustawa znacząco rozszerza kompetencje ministra spraw zagranicznych w zakresie wydawania wiz, który do tej pory mógł je wydawać jedynie członkom korpusu dyplomatycznego i konsularnego.
Minister wyda wizę, ale nie każdy wniosek zostanie przez niego rozpatrzony
Minister spraw zagranicznych będzie mógł rozpatrzyć wniosek wizowy, który zostanie mu przekazany przez konsula, u którego wniosek został złożony. Nie wszystkie wnioski zostaną przez niego rozpatrzone, a jedynie te, które będą złożone w kraju ujętym na liście, którą określi rozporządzenie, a także po spełnieniu dodatkowych warunków, o ile zostaną w nim wskazane. Jako kryterium wpisania kraju na listę projekt określa „potrzebę sprawnej obsługi cudzoziemców”.
Rola konsula w procesie
Warto podkreślić, że cudzoziemcy nadal będą składali wnioski wizowe w konsulatach, które następnie będą przesyłały dokumentację w formie skanów do kraju - centrali, gdzie wnioski będą rozpatrywane i podejmowane będą decyzje o wydaniu bądź odmowie wydania wizy. W konsulatach będą nadal drukowane i wklejane naklejki wizowe. W przypadku konieczności przeprowadzenia rozmowy z wnioskującym o wizę cudzoziemcem, obowiązek jej zorganizowania również spadnie na konsula.
Inne kompetencje ministra
W przypadku złożenia (za pośrednictwem konsula) wniosku o ponowne rozpatrzenie wniosku wizowego, to minister również będzie go rozpatrywał. Minister będzie mógł także cofnąć lub unieważnić wydaną przez siebie wizę.
Możliwe korzyści
Ta częściowa digitalizacja procesu wizowego może w dłuższej perspektywie znacznie usprawnić proces wizowy i odciążyć polskie konsulaty w krajach, gdzie popyt na wizy jest znaczny lub gdzie szczególna sytuacja tego wymaga (jako taką wskazuje się np. sytuację na Białorusi). Z drugiej strony warto wspomnieć o tym, że usprawnieniu procesu wizowego służy także sukcesywnie wprowadzany przez MSZ tzw. outsourcing wizowy, tj. korzystanie z usług firmy zewnętrznej przy przyjmowaniu wniosków wizowych.
Możliwość wprowadzenia tzw. organu centralnego właściwego do wydawania wiz wprowadziła niedawna nowelizacja Wspólnotowego Kodeksu Wizowego. Rozwiązanie to z sukcesem wykorzystują już inne unijne kraje, m.in. Finlandia.
Autorzy:
