29 listopada 2022 r. w siedzibie Ministerstwa Finansów odbyła się konferencja pn.: „Transparentność podatkowa. Program Współdziałania – współpraca i lepsze przestrzeganie przepisów prawa podatkowego”. Konferencja cieszyła bardzo dużym zainteresowaniem - na sali było zgromadzonych kilkudziesięciu uczestników, a online konferencję śledziło aż 700 osób.
Celem konferencji było podsumowanie bieżącego statusu Programu Współdziałania, podzielnie się wstępnymi wynikami trwającej ewaluacji Programu oraz uchylenia rąbka tajemnicy w zakresie kierunków jego dalszego rozwoju.
Program Współdziałania - na czym polega
Program Współdziałania (Program) powstał w oparciu o wytyczne organizacji systemu podatkowego proponowanego przez OECD, tzw. Horizontal Monitoring Compliance. Przedstawiciele MF wskazali podczas konferencji, że założenia i ramy Programu Współdziałania były inspirowane programem funkcjonującym w Austrii.
Polskie rozwiązanie jest zbliżone do stosowanych na świecie form programów co-operative compliance, opartych na trzech podstawowych zasadach: wzajemnym zaufaniu, zrozumieniu i transparentności – powiedział na otwarcie konferencji wiceminister finansów, szef KAS mł. insp. Bartosz Zbaraszczuk.
Głównym założeniem projektu jest ścisła i stała współpraca Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) oraz największych podatników podatku dochodowego od osób prawnych, realizowana poprzez podejmowanie czynności zmierzających do zapewnienia przestrzegania prawa podatkowego w oparciu o wzajemne zaufanie, transparentność oraz zrozumienie obu stron. W praktyce, przed przystąpieniem do programu, rozliczenia podatkowe podatników podlegają weryfikacji pod kątem zgodności z przepisami prawa podatkowego. Dodatkowo, audytorzy KAS analizują kompletność, efektywność i udokumentowanie Ram Wewnętrznego Nadzoru Podatkowego (RWNP). Dołączenie do programu wiąże się z szeregiem korzyści dla podatników, do których zaliczyć można m.in. indywidualne podejście KAS do formy i częstotliwości nadzoru podatkowego, możliwość zawierania w uproszczonej formule porozumień w zakresie interpretacji prawa podatkowego czy też stosowania preferencyjnej wysokości odsetek ustawowych za zwłokę w regulowaniu zaległości podatkowych. Katalog korzyści jest stosunkowo szeroki i przedstawiony w przystępny sposób na stronie internetowej Programu Współdziałania.
Program Współdziałania funkcjonuje w różnym kształcie już w około 30 krajach na całym świecie.
Szerszy opis kluczowych zasad, założeń, korzyści oraz szczegółów związanych z aplikowaniem i funkcjonowaniem Programu Współdziałania, znajduje się w naszej poprzedniej publikacji.
Konferencja - główne ustalenia i wnioski
Głównym celem konferencji była wymiana doświadczeń, obserwacji oraz dotychczasowych praktyk, zarówno po stronie podatników (w tym także podmiotów, które dołączyły już do Programu), KAS, jak również doradców podatkowych zaangażowanych w przygotowywanie i wsparcie procesu aplikacyjnego do Programu. Ponadto, konferencja była istotnym krokiem w celu popularyzacji koncepcji nowego sposobu współpracy z KAS wśród podatników, bowiem jak wskazywano podczas prezentacji podsumowującej ewaluację Programu Współdziałania świadomość podatników kwalifikujących się do Programu o funkcjonowaniu tego rozwiązania (czyli podatników których wartość przychodu wykazana w zeznaniu w poprzednim roku podatkowym przekroczyła równowartość 50 000 000 euro) jest niska. Konferencja cieszyła się sporym zainteresowaniem po stronie podatników i doradców podatkowych, jej przebieg śledziło kilkadziesiąt osób w formie stacjonarnej w siedzibie Ministerstwa Finansów oraz momentami ponad 700 w formie zdalnej.
Przedstawiciele podmiotów, z którymi Szef Krajowej Administracji Skarbowej zawarł umowę o współdziałaniu czyli, które już formalnie dołączyły do Programu Współdziałania pozytywnie wypowiadali się o koncepcji Programu. Doceniono w szczególności rosnące w trakcie procesu aplikowania do Programu zrozumienie i otwartość audytorów KAS wobec funkcjonujących rozwiązań i praktyk biznesowych. Wskazano, że decyzja o aplikowaniu do Programu Współdziałania pomogła uporządkować i udokumentować funkcjonujące procesy oraz przeanalizować kompleksowość i prawidłowość RWNP. Dodatkowo, na etapie weryfikacji zgłoszenia podatnik zyskuje możliwość przeprowadzenia oceny rozliczeń podatkowych i poprawności wdrożenia RWNP w atmosferze odbiegającej od warunków standardowej kontroli podatkowej. Po wdrożeniu Programu zwrócono uwagę na korzyści wizerunkowe przedsiębiorstwa oraz osób bezpośrednio zaangażowanych w proces aplikacyjny oraz poprawę jakości współpracy działu księgowości/podatkowego z innymi działami w przedsiębiorstwie.
Jednocześnie wskazywano na wyzwanie związane z procesem przystąpienia do Programu. Wśród najistotniejszych wymieniono czasochłonność procesu aplikowania czy konieczność zaangażowania dodatkowych zasobów do przygotowania do aplikacji, obsługi audytu wstępnego oraz wdrażania rekomendacji.
Podczas konferencji zaznaczono, że Program Współdziałania w swojej istocie nie jest rozwiązaniem dla wszystkich podatników. Wskazywano, że kluczowe jest zrozumienie charakteru Programu, który ukierunkowany jest na szczerą dyskusję z przedstawicielami KAS, mając na uwadze cel, jakim jest prawidłowe wypełnianie obowiązków podatkowych. W praktyce podatnik powinien w sposób odpowiedzialny i rzetelny podchodzić do obszaru podatkowego, posiadać odpowiednie procedury, mechanizmy kontrolne, zasoby i narzędzia w celu wypełniania obowiązków podatkowych oraz samodzielnie identyfikować i zgłaszać do KAS ewentualne błędy w rozliczeniach czy ryzyka podatkowe. W związku z tym, przed podjęciem decyzji o przystąpieniu do Programu, zaleca się wykonanie “rachunku” zysków i strat, ponieważ nieprzemyślana decyzja może spowodować niewspółmierny nakład prac w stosunku do zakładanych przez przedsiębiorcę korzyści. Zdaniem występujących na konferencji przedstawicieli podatników, przed formalnym rozpoczęciem procesu aplikacyjnego warto także przeanalizować, jaki jest apetyt na ryzyko podatkowe oraz otwartość na transparentność podatkową wśród kluczowych osób w przedsiębiorstwie.
Przedstawiciele podatników zwrócili także uwagę na zalety związane z zaangażowaniem doradcy podatkowego, który przeprowadza przez długotrwały i rozbudowany proces oraz przejmuje z barków podatnika wybrane zadania. Ze względu na złożoność procesu aplikowania oraz konieczność angażowania wielu różnych interesariuszy, w tym także spoza działu finansowego, podkreślono korzyści płynące z zaangażowania dedykowanego doradcy, który będzie koordynował proces aplikacyjny.
Zaangażowanie PwC
Eksperci PwC od samego początku są bardzo zaangażowani w rozwój Programu Współdziałania. Zakończony został już dedykowany program szkoleniowy dla pracowników KAS i MF, prowadzony przez ekspertów PwC na zlecenie Dyrekcji Generalnej do spraw Wspierania Reform Strukturalnych (DG REFORM) będącej częścią Komisji Europejskiej. Ponadto, PwC obecnie bierze udział w projekcie opracowania strategii rozwoju Programu Współdziałania, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości otwarcia programu dla szerszego grona podatników.
Zespół PwC wspierał także SIG Sp. z o.o., która jako pierwsza zawarła umowę o współdziałanie z KAS. Nasi Eksperci w sposób kompleksowy wspierali Spółkę w procesie przygotowania do złożenia wniosku o zawarcie umowy o współdziałanie z Szefem Krajowej Administracji Skarbowej, a także w samym procesie przystąpienia do Programu.
Podczas konferencji, panelistami, którzy byli zaangażowani w dyskusję z przedstawicielami Ministerstwa Finansów, Krajowej Administracji Skarbowej i podatników byli również przedstawiciele PwC. Partner PwC Tomasz Barańczyk dzielił się spostrzeżeniami podczas panelu “Rola funkcji podatkowej i istotność transparentności podatkowej” podczas gdy Dyrektorka Dorota Bokszczanin omówiła kwestie związane z rozwojem Programu Współdziałania w Polsce podczas panelu “Quo Vadis – Program Współdziałania, compliance i transparentność”.
Rozwój programu
Przedstawiciele Ministerstwa Finansów ujawnili podczas wystąpień i paneli kilka interesujących faktów w zakresie planowanych zmian w rozwoju Programu Współdziałania. Przekazana została informacja, że trwają prace nad dopracowaniem dokumentacji wspierającej w zakresie kształtu i funkcjonowania RWNP. W szczególności, opublikowane mają zostać Dobre Praktyki w tym zakresie oraz odświeżone mają zostać wytyczne dla Podatników. Ponadto, eksperci Ministerstwa Finansów przy zaangażowaniu podatników oraz doradców podatkowych będą wypracowywali rozbudowaną metodykę oceny RWNP. Ministerstwo planuje, aby wymagania i metodykę oceny RWNP dopasować do poszczególnych branż, w których funkcjonują podatnicy.
Wspomniane działania mają pozwolić podatnikom na lepsze zrozumienie wymagań w zakresie RWNP oraz ich właściwe przygotowanie do weryfikacji tego obszaru przed audytorów KAS. W rezultacie ma to pozwolić na znaczne przyspieszenie prowadzonych audytów i zmniejszenie ich intensywności.
Warto także podkreślić, że przedstawiciele Ministerstwa Finansów dostrzegli istotną rolę doradców podatkowych we wspieraniu podatników w procesie dostosowywania RWNP do stawianych wymagań oraz procesie aplikowania do programu. W związku z tym, obecnie trwają prace dotyczące określenia roli doradców podatkowych w powyższych procesach.
W zakresie długofalowego rozwoju Programu Współdziałania wskazano, że rozważana jest możliwość dołączania do Programu średnich i małych przedsiębiorstw.
Podsumowanie
Zorganizowanie i przebieg konferencji, otworzenie się Ministerstwa Finansów na głosy podatników i doradców podatkowych oraz planowany kierunek rozwoju Programu Współdziałania mogą napawać optymizmem w zakresie długofalowego rozwoju programu. Tym bardziej, co podkreśliła podczas konferencji przedstawicielka jednego z podatników, który dołączył do Programu Współdziałania, zauważalna była w trakcie trwania procesu aplikacyjnego zmiana nastawienia i otwartości po stronie audytorów KAS wobec funkcjonujących u Podatników procesów i mechanizmów w obszarze podatkowym. Z pewnością jest to zasługa wyciągania wniosków z pierwszych procesów aplikacyjnych ale jesteśmy też przekonani, że jest to również efekt szkoleń, które prowadziło PwC dla przedstawicieli KAS i MF.
W tym kontekście warto odnotować, że zmiana podejścia do współpracy i wypracowanie nowej formuły relacji musi odbyć się oprócz strony MF i KAS także po stronie podatników i doradców podatkowych. Dopiero podjęcie współpracy na nowych zasadach przez wszystkie zaangażowane strony da szansę na osiągniecie sukcesu Programu.
Z pewnością przed wszystkimi zaangażowanymi stronami jeszcze długa droga do zbudowania wzajemnego zaufania, zrozumienia i transparentności, które leżą u podstaw funkcjonowania Programu Współdziałania, ale na ten moment na przyszłość Programu możemy patrzeć z nadzieją i optymizmem.
W zakresie przeprowadzenia oceny czy Program Współdziałania jest odpowiednim rozwiązaniem dla Państwa przedsiębiorstwa czy wsparcia procesu przygotowania lub aplikowania do Programu, pomocne z pewnością będzie wsparcie zespołu PwC, który jest wysoko wyspecjalizowany we wskazanych obszarach. Zachęcamy także do zapoznania się z przygotowanym niedawno podsumowaniem statusu rozwoju Program Współdziałania.
Autorzy:
