Od 1 stycznia 2022 r. obowiązują znowelizowane przepisy Ordynacji podatkowej wprowadzające do porządku prawnego nową instytucję, tzw. Porozumienie inwestycyjne. Jest to umowa zawierana z Ministrem Finansów (lub innym upoważnionym organem Krajowej Administracji Skarbowej – na ten moment takowy nie został wyznaczony) dla inwestorów planujących lub realizujących duże inwestycje, którym zależy na potwierdzeniu skutków podatkowych związanych z tymi inwestycjami.
W poniższym materiale staramy się odpowiedzieć na te, które pojawiają się najczęściej. Z uwagi na pojawiające się wątpliwości praktyczne, część zagadnień została skonsultowana przez nas z Centrum Obsługi Podatkowej Inwestora (COPI; wewnętrznej jednostki Ministerstwa Finansów zajmującej się obsługą kluczowych inwestorów).
Jest to pierwsza część opracowanych przez nas pytań i odpowiedzi - drugą część materiału opublikujemy już wkrótce.
Czym jest porozumienie inwestycyjne - podstawowe informacje
Porozumienia inwestycyjnego nie należy utożsamiać z tzw. porozumieniem podatkowym, funkcjonującym także na gruncie Ordynacji podatkowej, zawieranym przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej z podatnikiem będącym stroną umowy o współdziałanie (co też istotne, nie zawiera się porozumienia podatkowego w sprawie, która w dniu złożenia wniosku o jego zawarcie jest objęta Porozumieniem inwestycyjnym).
Porozumienie inwestycyjne może być zawarte z inwestorem (lub grupą inwestorów), który planuje lub rozpoczął inwestycję na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Co istotne, ustawodawca nie ogranicza stosowania tej instytucji tylko do podmiotów krajowych. Ponadto, nic nie stoi na przeszkodzie aby jako inwestor – wnioskujący o zawarcie przedmiotowego porozumienia - występował podmiot, który dopiero w przyszłości uzyska status podatnika w rozumieniu polskiego prawa podatkowego. W szczególności inwestorem może być utworzone w związku z inwestycją konsorcjum, spółka, oddział lub przedstawicielstwo, czy też osoba fizyczna (przy czym niezbędny jest minimalny próg inwestycji – o czym niżej).
Dla potrzeb Porozumienia inwestycyjnego funkcjonuje specyficzne rozumienie inwestycji odwołujące się do przepisów ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o wspieraniu nowych inwestycji (Dz. U. z 2020 r. poz. 1752). W jej świetle przez inwestycję należy rozumieć:
a) inwestycję w rzeczowe aktywa trwałe lub wartości niematerialne i prawne związane z założeniem nowego zakładu, zwiększeniem zdolności produkcyjnej istniejącego zakładu, dywersyfikacją produkcji zakładu przez wprowadzenie produktów uprzednio nieprodukowanych w zakładzie lub zasadniczą zmianą dotyczącą procesu produkcyjnego istniejącego zakładu lub
b) nabycie aktywów należących do zakładu, który został zamknięty lub zostałby zamknięty, gdyby zakup nie nastąpił, przy czym aktywa nabywane są przez przedsiębiorcę niezwiązanego ze sprzedawcą i wyklucza się samo nabycie akcji lub udziałów przedsiębiorstwa.
Porozumienie inwestycyjne nie jest przewidziane dla każdej inwestycji lecz wyłącznie takiej, planowanej lub rozpoczętej, której wartość wynosi co najmniej 100 000 000 zł (a od 2025 r. 50 000 000 zł). Jak wskazują przedstawiciele COPI, wartość inwestycji powinna być ustalona jako przekraczająca wskazane kwoty już na moment wystąpienia z wnioskiem o zawarcie Porozumienia – co powinno znaleźć odzwierciedlenie w kalkulacji inwestycji / jej biznesplanie (wskazywanym na etapie wnioskowania o zawarcie przedmiotowego porozumienia). Przyjęcie takiego rozwiązania może wydawać się problematyczne, bowiem w dobie dynamicznie zmieniającego się środowiska zarówno makro, jak i mikroekonomicznego może okazać się, że wartość inwestycji po jej realizacji znacząco odbiega od wartości określonej we wniosku, a wręcz nie przekracza wymaganego progu. Wydaje się, że w takiej sytuacji zastosowanie mogą znaleźć przepisy zawarte w art. 20zza Ordynacji podatkowej przewidujące możliwość wypowiedzenia Porozumienia inwestycyjnego.
Porozumienie inwestycyjne może dotyczyć wyłącznie skutków podatkowych inwestycji planowanej lub rozpoczętej. Tym samym, w świetle obecnie obowiązujących przepisów nie ma możliwości objęcia Porozumieniem inwestycyjnym inwestycji zakończonej. Oznacza to, że przykładowo w odniesieniu do inwestycji w rzeczowe aktywa trwałe związane ze zwiększeniem zdolności produkcyjnej istniejącego już zakładu skutki podatkowe byłyby w naszej ocenie analizowane wyłącznie w odniesieniu do realizacji inwestycji objętej Porozumieniem, a nie całości prowadzonej już działalności.
Należy mieć także na uwadze, iż brzmienie przepisów sugeruje, że pojedynczym Porozumieniem inwestycyjnym nie może być objętych kilka inwestycji. A zatem, w przypadku planowania/realizacji większej liczby inwestycji, możliwość objęcia ich Porozumieniem inwestycyjnym powinna być oceniana w odniesieniu do każdej z nich osobno.
Zgodnie z założeniami ustawodawcy, Porozumienie inwestycyjne ma określać skutki podatkowe inwestycji planowanej lub rozpoczętej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i tym samym przyczyniać się do realizacji zasady pewności prawa podatkowego oraz zapewnieniu jednolitej i spójnej wykładni przepisów prawa podatkowego.
Zgodnie z uzasadnieniem do projektu nowelizacji Ordynacji podatkowej wprowadzającej analizowaną instytucję prawną: „Porozumienie inwestycyjne ma być dla inwestora (podatnika lub potencjalnego podatnika) narzędziem określającym skutki podatkowe inwestycji w sposób maksymalnie kompleksowy. Jednocześnie ma być pomostem i zachętą do przystąpienia przez inwestora w przyszłości, po zrealizowaniu inwestycji, do Programu Współdziałania, którego ideą jest niepoddana drobiazgowej formalizacji współpraca między podatnikami a Szefem Krajowej Administracji Skarbowej (…).”
Zawarte Porozumienie inwestycyjne wiąże w każdym czasie inwestora i organ właściwy w sprawie porozumienia oraz organy podatkowe za okresy rozliczeniowe objęte tym porozumieniem.
Obowiązuje ono przez okres uzgodniony w porozumieniu, nie dłuższy jednak niż 5 lat podatkowych.
Porozumienie inwestycyjne może obejmować swym zakresem kilka instrumentów, występujących już aktualnie w prawie podatkowym:
a) jednostronne uprzednie porozumienie cenowe (tzw. APA) - zawierające ocenę, że cena transferowa transakcji kontrolowanej jest ustalona na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane;
b) opinię zabezpieczającą – zawierającą ocenę, że do korzyści podatkowej wskazanej we wniosku o zawarcie Porozumienia inwestycyjnego nie ma zastosowania klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania;
c) wiążącą informację akcyzową – zawierającą klasyfikację i rodzaj wyrobu akcyzowego lub klasyfikację samochodu osobowego - w układzie odpowiadającym Nomenklaturze Scalonej (CN);
d) wiążącą informację stawkową – zawierającą opis i klasyfikację towaru lub usługi oraz właściwą stawkę podatku od towarów i usług;
e) interpretację przepisów prawa podatkowego – nie jest to jednak klasyczna interpretacja indywidualna, chociaż najbardziej do niej zbliżona. Ten element Porozumienia inwestycyjnego ma stanowić wykładnię przepisów prawa podatkowego niepodlegającą ograniczeniom wynikającym z ustawowego kształtu interpretacji indywidualnej, interpretacji ogólnej i objaśnień podatkowych.
Część II materiału dostępna jest tutaj
