Rok 2026 przynosi duże zmiany w flagowym konkursie programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG), czyli w Ścieżce SMART. Najnowszy harmonogram naborów przewiduje powrót rozwiązań, od których zapowiadano odejście – w szczególności naborów dla pojedynczych dużych przedsiębiorstw. Co czeka przedsiębiorców w nadchodzącym roku? Oto kluczowe ustalenia i wnioski z analizy harmonogramu.
Modułowość w nowej odsłonie – rozdzielenie B+R i wdrożenia innowacji
Dotychczasowa Ścieżka SMART była synonimem kompleksowości – przedsiębiorcy mogli realizować projekty obejmujące zarówno badania, wdrożenia, jak i dodatkowe moduły, takie jak infrastruktura B+R, cyfryzacja, internacjonalizacja czy rozwój kompetencji. Harmonogram na 2026 rok wprowadza istotną zmianę w tym modelu. Konkursy w ramach SMART zostają rozdzielone na dwa główne typy naborów:
- Oddzielny nabór na projekty B+R – wsparcie dla badań przemysłowych i prac rozwojowych, ukierunkowanych na opracowanie innowacyjnych produktów lub technologii.
- Oddzielny nabór na wdrożenie innowacji – co istotne, dedykowany wyłącznie mikro, małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP), skupiający się na komercjalizacji wyników prac B+R.
Wprowadzenie takiego podziału ma na celu uproszczenie procesu aplikowania oraz oceny projektów – w tym pokładane są największe nadzieje zarówno po stronie wnioskodawców, jak i instytucji oceniających. Jasne rozgraniczenie etapów rozwoju innowacji powinno przełożyć się na większą przejrzystość i efektywność całego procesu.
Powrót naborów dla dużych przedsiębiorstw – nieoczekiwany zwrot w harmonogramie
Jednym z największych zaskoczeń jest pojawienie się w harmonogramie naboru dla dużych przedsiębiorstw startujących samodzielnie. W poprzednich naborach duże firmy będą mogły aplikować wyłącznie w formule konsorcjów, co miało promować współpracę z MŚP, jednostkami naukowymi czy NGO. Tymczasem w harmonogramie na 2026 rok znalazł się konkurs dedykowany pojedynczym dużym przedsiębiorstwom, które mogą realizować własne projekty B+R. To istotna zmiana, która otwiera nowe możliwości przedsiębiorców, dla których formuła konsorcjum nie była atrakcyjna.
Jakie konkursy SMART w 2026? Terminy, konfiguracje, beneficjenci
Analiza harmonogramu pozwala na precyzyjne określenie terminów i konfiguracji naborów w ścieżce SMART:
- MŚP (pojedyncze firmy):
- Projekty B+R: 26.02–31.03.2026 oraz październik–listopad 2026 (alokacja do uszczegółowienia)
- Wdrożenie wyników prac B+R w celu prowadzenia innowacji: kwiecień–maj 2026 (alokacja do uszczegółowienia)
- Konsorcja przedsiębiorstw (w tym z organizacjami badawczymi/NGO):
- Projekty B+R: 9.04–12.06.2026 oraz 7.08–16.10.2026
- Duże przedsiębiorstwa (pojedyncze):
- Projekty B+R: 23.03–22.05.2026
Każdy z tych naborów ma jasno określony zakres wsparcia, typ beneficjentów oraz instytucję prowadzącą (PARP lub NCBR). Warto zwrócić uwagę na wysokie alokacje środków – np. 700 mln zł dla MŚP w pierwszym naborze B+R oraz 350 mln zł dla dużych firm.
Przyszłość pozostałych modułów – wykluczenie czy ewolucja?
Po przyjęciu 17 grudnia 2025 r. przez Komitet Monitorujący nowych kryteriów wyboru projektów, sytuacja dotycząca dodatkowych modułów w Ścieżce SMART została jednoznacznie określona. Obecnie nie przewiduje się naborów, w których możliwe byłoby łączenie takich obszarów jak cyfryzacja, internacjonalizacja czy rozwój kompetencji z głównymi celami projektów B+R lub wdrożeniem innowacji w dotychczas znanej formule odrębnych modułów. Oznacza to, że ich realizacja – jeśli będzie możliwa – ogranicza się do wydatków wspierających główny cel projektu, pod warunkiem, że są one niezbędne i bezpośrednio związane z realizacją działań B+R czy też wdrożeniowych.
Nowe kryteria jasno wskazują, że wydatki na internacjonalizację, ochronę własności przemysłowej czy rozwój kompetencji mogą być kwalifikowane tylko wtedy, gdy wspierają realizację prac B+R i nie przekraczają łącznie 15% kosztów kwalifikowalnych tych prac. Działania te muszą być ściśle powiązane z celami projektu i uzasadnione w dokumentacji aplikacyjnej. Zmiana ta może uprościć proces oceny i wdrażania projektów, ale jednocześnie ogranicza możliwości w pełni kompleksowego rozwoju firm w ramach jednego wniosku.
Podsumowanie – rewolucja, nowe szanse i zaproszenie do współpracy
Podsumowując, harmonogram naborów FENG na 2026 rok wprowadza prawdziwą rewolucję w Ścieżce SMART. Rozdzielenie konkursów na B+R i wdrożenia innowacji, powrót naboru dla dużych przedsiębiorstw oraz brak możliwości łączenia modułów to zmiany, które będą miały istotny wpływ na strategię aplikowania o dotacje. Z jednej strony uproszczenie procesu, z drugiej – konieczność precyzyjnego planowania i dostosowania projektów do nowych wymogów.
W kolejnych artykułach z cyklu szczegółowo omówimy zmiany przyjęte przez Komitet Monitorujący – zarówno w zakresie procesu oceny, jak i nowych kryteriów wyboru projektów. Skupimy się na tym, jak te zmiany wpływają na przygotowanie wniosków oraz jakie praktyczne konsekwencje mają dla przedsiębiorców planujących udział w naborach SMART. Przedstawimy również wskazówki dotyczące strategii aplikowania oraz interpretacji nowych zasad oceny.
Pierwsze nabory ruszają już w lutym 2026 roku – to doskonały moment, by rozpocząć przygotowania i skorzystać z profesjonalnego wsparcia doradczego. Zapraszamy do współpracy – chętnie pomożemy w analizie potrzeb, wyborze właściwej ścieżki i przygotowaniu dokumentacji zgodnej z nowymi zasadami.
Autorzy:
