We wrześniu 2025 r. został opublikowany rządowy projekt zmian w podatkach dochodowych obejmujący zagadnienia związane z ulgą IP Box w zakresie ustawy o PIT oraz ustawy o CIT. Projekt przewidywał wprowadzenie wymogu zatrudnienia pracowników jako warunku skorzystania z preferencji, a także dodanie dochodów uzyskanych w ramach IP Box do podstawy obliczenia daniny solidarnościowej. Celem zapowiadanych zmian miało być zwiększenie szczelności systemu podatkowego i zapobieganie sytuacjom, w których taki sam dochód jest opodatkowany w różny sposób.
Stanowisko Ministerstwa Finansów
Ministerstwo Finansów podkreślało, że sposób stosowania ulgi IP Box często odbiega od jej pierwotnego celu i zamiast wspierać innowacyjność, staje się narzędziem do obniżania podatków. Jako przykład wskazywano sytuacje, w których osoby z branży IT zamiast pracować na etacie, zakładają działalność gospodarczą i świadczą usługi dla swojego byłego pracodawcy lub współpracują z nim na podstawie umów cywilnoprawnych.
Kluczowe założenia projektu
Zapowiadane zmiany dotyczyły konieczności posiadania ustalonego poziomu zatrudnienia przez podatników korzystających z ulgi IP Box, a także kwestii rozszerzenia podstawy obliczenia daniny solidarnościowej o dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, opodatkowane w ramach tej preferencji.
Projekt przewidywał, by warunkiem zastosowania 5% stawki podatku dla dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, było zatrudnianie przez podatnika na pełen etat minimum 3 osób przez okres co najmniej 300 dni w roku podatkowym, a w przypadku roku podatkowego krótszego niż 12 miesięcy, przez minimum 82% czasu jego trwania. Alternatywnie podatnik musiałby co miesiąc ponosić koszty wynagrodzeń dla co najmniej 3 osób zatrudnionych na podstawie umów innych niż o pracę, a łączna kwota tych wynagrodzeń powinna wynosić minimum trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, przy czym podatnik musiałby być płatnikiem podatku dochodowego oraz składek ubezpieczeniowych. Projekt zakładał wejście zmian w życie (co do zasady) od 1 stycznia 2026 r. w obrębie zarówno podatku PIT, jak i CIT.
Ministerstwo Finansów planowało również by od 2026 r. do podstawy obliczenia daniny solidarnościowej w PIT uwzględniać także dochody z IP Box (dochody z KPWI), które dotąd były z niej wyłączone. Założenia wskazywały, że jeśli łączny dochód przekroczy 1 mln zł, to każda złotówka ponad ten limit będzie objęta dodatkową daniną w wysokości 4%.
Skutki dla podatników PIT i CIT
Zmiana, po wejściu w życie będzie miała największy wpływ na podatników PIT korzystających z ulgi IP Box. Planowane przepisy dotyczące obowiązku zatrudniania przy korzystaniu z IP Box mogą ograniczyć popularność tej preferencji, szczególnie wśród podatników PIT. Z drugiej strony mogą one skłonić podatników do zatrudniania specjalistów B+R na etatach, co pozwoli im dodatkowo korzystać z ulgi B+R oraz ulgi na innowacyjnych pracowników. Kolejne wyzwanie pojawia się jednak po stronie start-upów i małych przedsiębiorstw, często nieposiadających środków na zatrudnienie pracowników.
Czy zmiany mogą obowiązywać w 2026 r.?
Choć wejście w życie powyższych zmian przewidywano na dzień 1 stycznia 2026 r., projekt ustawy nie został dotychczas uchwalony przez parlament. Obecnie znajduje się na etapie opiniowania po konsultacjach publicznych.
Uwzględniając krótki czas pozostały do końca 2025 r. oraz przez wzgląd na utrwaloną linię orzeczniczą Trybunału Konstytucyjnego dotyczącą wprowadzania niekorzystnych zmian podatkowych, dotrzymanie tego terminu przez ustawodawcę zdaje się być niemożliwe. Potwierdzenie znajduje to w stanowisku Trybunału Konstytucyjnego, zgodnie z którym regulacje pogarszające sytuację podatników nie mogą być wprowadzane w okresie krótszym niż jeden miesiąc przed rozpoczęciem nowego roku podatkowego, jeżeli mają obowiązywać od jego początku. Trybunał Konstytucyjny w swoich orzeczeniach dotyczących tej materii odwoływał się do zasady przyzwoitej legislacji, stanowiącej przejaw ogólnej zasady ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez ustawodawcę prawa.
W związku z powyższym, należy przyjąć, że omawiane zmiany nie wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2026 r.
Autorzy:
