Kwestia rezydencji podatkowej
W Niemczech za rezydentów podatkowych uważa się osoby, które mają miejsce zamieszkania w Niemczech (np. dom, mieszkanie, które nie zostało wynajęte osobie trzeciej) lub które przebywają w Niemczech dłużej niż 6 miesięcy (np. od 1 października danego roku do 15 kwietnia następnego roku, nawet z 3-tygodniową przerwą na urlop w kraju macierzystym).
Jeśli dana osoba w obu państwach zostanie uznana za rezydenta podatkowego, należy sięgnąć do Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej miedzy Polską i RFN, w której zawarte są dodatkowe kryteria umożliwiające ostateczne stwierdzenie, w którym z tych krajów osoba ta ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Jak należy zadeklarować dochody polskie i niemieckie?
Jeśli polski rezydent podatkowy w danym roku podatkowym uzyska dochody z pracy zarówno w Polsce, jak i w Niemczech, będzie miał obowiązek zadeklarowania w polskim zeznaniu podatkowym (PIT-36) obu dochodów, jednak dochody uzyskane za pracę w Niemczech będą zwolnione z opodatkowania w Polsce i zostaną wykazane wyłącznie dla celów ustalenia efektywnej stawki podatkowej mającej zastosowanie do dochodów tej osoby, które w naszym kraju będą podlegały opodatkowaniu (czyli np. do dochodów za pracę w Polsce).
Dodatkowo, razem z deklaracją PIT-36 trzeba wypełnić i złożyć formularz PIT/ZG będący informacją o wysokości dochodów z zagranicy i zapłaconym podatku. Jednocześnie, jeśli taka osoba nie osiągnęłaby w ciągu danego roku podatkowego dochodu podlegającego opodatkowaniu w Polsce (np. w ogóle nie pracowała w Polsce), złożenie zeznania podatkowego w Polsce za ten rok nie będzie konieczne.
Należy pamiętać, że dochody ze stosunku pracy uzyskane w Niemczech, które podatnik będący polskim rezydentem podatkowym musi zadeklarować w polskim zeznaniu rocznym, zostaną wyłączone z opodatkowania w Polsce. Dochody te będą miały jedynie wpływ na ustalenie efektywnej stopy procentowej, która będzie miała zastosowanie do dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce (jeśli podatnik takowe osiągnął).
Jeżeli dochody polskiego rezydenta podatkowego uzyskiwane za pracę w Niemczech nie będą podlegać opodatkowaniu w tym państwie (np. ze względu na długość pobytu danej osoby w Niemczech), będzie on zobowiązany do wykazania i opodatkowania tych dochodów w rocznym zeznaniu podatkowym (PIT-36).
Jak uzyskać niemiecką kartę podatkową?
Osoba zobowiązana do zadeklarowania i opodatkowania swych dochodów w Niemczech, powinna zgłosić się do właściwego urzędu gminy z wnioskiem o wydanie karty podatkowej. Należy ją przedstawić niemieckiej spółce, która na tej podstawie będzie dokonywała potrąceń podatku dochodowego należnego w Niemczech od wynagrodzenia pracownika. Obowiązek miesięcznych potrąceń podatku od wynagrodzenia danej osoby obciąża bowiem spółkę niemiecką zatrudniająca tę osobę (bądź też spółkę, na rzecz której będzie ona pracowała w Niemczech). Jeżeli jednak przychody pracownika nie będą podlegały opodatkowaniu w tym kraju, powinien on złożyć wniosek o zwolnienie z poboru podatku.
Dochody pracownika będą podlegały opodatkowaniu w Niemczech według progresywnej skali podatkowej przewidującej w roku 2017 kwotę zwolnioną z opodatkowania w wysokości 8 820 EUR rocznie i najwyższą stawkę podatkową w wysokości 45% w odniesieniu do dochodów przekraczających 256 305 EUR rocznie. Wskazane progi i kwota wolna podwajają się w przypadku składania łącznego zeznania podatkowego.
Dalsza część artykułu dostępna jest w naszej publikacji Praca w UE - Podatki i składki 2018/2019
Składki i emerytury w Republice Federalnej Niemiec
System emerytalny w Niemczech składa się (podobnie jak w Polsce) z trzech filarów, tj.:
- I Filar (podstawowy) ma charakter obowiązkowy i powszechny; składają się na niego kwoty składek wpłacanych w okresie aktywności zawodowej,
- II Filar (uzupełniający, dobrowolny) będący w istocie pracowniczym planem emerytalnym. Jest zarządzany przez firmowe systemy emerytalne, które działają pod właściwymi przepisami krajowymi. Decyzję o jego utworzeniu podejmuje pracodawca niemiecki,
- III Filar (nieobowiązkowy), który opiera się na założeniu, iż pracownik sam (prywatnie) gromadzi pieniądze, które są odpowiednio inwestowane tak, aby zwiększyć swoje środki na przyszłą emeryturę.
Co do zasady, wszyscy pracownicy zatrudnieni w Niemczech podlegają obowiązkowemu systemowi ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych bez względu na obywatelstwo czy siedzibę pracodawcy. Oczywiście podstawą do naliczenia składek jest wynagrodzenie wypłacane pracownikowi. Obowiązek potrącenia z wynagrodzenia pracownika jego części składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz wpłatę ich na konto niemieckiej instytucji ubezpieczeniowej obciąża pracodawcę.
Zasady miarkowania i wypłaty świadczeń
Wiek emerytalny w Niemczech jest równy dla obu płci. Należy jednak zaznaczyć, że począwszy od 2012 r. weszły w życie przepisy tzw. reformy Riestera, która zakłada, że wiek przejścia na emeryturę jest podnoszony z 65 na 67 lat. Zwiększenie wieku emerytalnego dokonywane jest stopniowo. W latach 2012-2023 wiek emerytalny jest podwyższany o jeden miesiąc (osiągając 66 lat w 2023 roku). Natomiast w latach 2023-2029 będzie podnoszony o 2 miesiące (osiągając 67 lat w 2029 roku) To nowe rozwiązanie dotyczy obywateli RFN urodzonych w 1947 roku i młodszych.
Należy pamiętać, że w UE obowiązuje zasada koordynacji świadczeń. Dopiero co najmniej 12 miesięcy ubezpieczenia emerytalno-rentowego za granicą uprawnia do odpowiedniej części świadczenia z tamtego kraju. Warunkiem uzyskania każdego rodzaju niemieckiej renty czy emerytury jest wcześniejsze opłacanie składek przez określony okres. Minimalny wymagany okres ubezpieczenia, wynosi – w zależności od rodzaju renty – 5, 15 lub 35 lat.
Praca w dwóch krajach
Często zdarza się, że pracownicy migrują z Polski do Niemiec, świadcząc pracę w obu krajach. W przypadku, gdy osoba uprawniona pracowała zarówno w Polsce jak i w Niemczech, wówczas – na podstawie przepisów UE – po osiągnięciu wieku emerytalnego będzie otrzymywała emeryturę z dwóch krajów. Wysokość świadczenia emerytalnego będzie zależała od liczby lat przepracowanych w poszczególnych krajach oraz wysokości odprowadzonych składek.
Należy jednak zaznaczyć, że Polacy, którzy pracowali w byłym NRD, nie mogą liczyć na niemiecką emeryturę. Składki odprowadzane od ich wynagrodzeń rząd NRD przekazywał bowiem polskiemu rządowi. Czas pracy jest jednak wliczany do stażu w Polsce, a składki będą przeliczone tak, jakby na podobnych stanowiskach pracowali w Polsce (należy jednak posiadać odpowiednią dokumentację i jeśli osoba jej nie posiada, należy szukać w odpowiednich archiwach w Niemczech).
Dalsza część artykułu dostępna jest w naszej publikacji Praca w UE - Podatki i składki 2018/2019
Autorzy:
