W dniu 16 czerwca 2025 w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów pojawiły się założenia projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem rozwiązań dotyczących zwalczania wylesiania i degradacji lasów, który stanowi wdrożenie do polskiego prawa Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1115 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie udostępniania na rynku unijnym i wywozu z Unii niektórych towarów i produktów związanych z wylesianiem i degradacją lasów, zwanego dalej rozporządzeniem EUDR.
Celem rozporządzenia EUDR jest ograniczenie wpływu Unii Europejskiej na globalne wylesianie i degradację lasów, a także zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i utraty bioróżnorodności. Regulacje obejmują produkty takie jak: bydło, kakao, kawa, palma olejowa, kauczuk, soja i drewno.
Zakres regulacji krajowej: co ureguluje polska ustawa?
Choć rozporządzenie EUDR obowiązuje bezpośrednio we wszystkich państwach członkowskich UE, pozostawia ono szereg istotnych kwestii do uregulowania na poziomie krajowym. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie przepisów wykonawczych, które mają zapewnić skuteczne stosowanie rozporządzenia w Polsce. Wśród najważniejszych zagadnień, które zostaną uregulowane, znajdują się:
- Wyznaczenie organów właściwych i ich kompetencji – ustawa określi, które instytucje będą odpowiedzialne za nadzór nad przestrzeganiem przepisów EUDR oraz jakie będą ich uprawnienia kontrolne i egzekucyjne.
- Procedura składania oświadczeń o należytej staranności – przedsiębiorcy będą zobowiązani do przekazywania odpowiednich oświadczeń do wyznaczonych organów, a także do informowania ich o wszelkich nowych okolicznościach mających wpływ na zgodność produktów z EUDR.
- Zasady przeprowadzania kontroli – projekt ustawy określi tryb i zakres kontroli, jakie będą prowadzone w celu weryfikacji zgodności działań przedsiębiorców z przepisami rozporządzenia.
Te regulacje mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia, że system wdrażania EUDR w Polsce będzie skuteczny, przejrzysty i zgodny z unijnymi standardami.
Obowiązki przedsiębiorców
Podmioty wprowadzające na rynek UE lub wywożące z niej produkty objęte rozporządzeniem będą obowiązane do m.in.:
- składania oświadczeń o należytej staranności,
- dokumentowania, że ich produkty nie pochodzą z terenów objętych wylesianiem lub degradacją,
- przygotowania i implementacji procedury należytej staranności;
- współpracy z organami kontrolnymi.
Wyznaczone organy właściwe
Projekt ustawy przewiduje wyznaczenie kilku organów właściwych do kontroli i egzekwowania przepisów EUDR, w zależności od rodzaju towaru:
- Inspekcja Ochrony Środowiska (drewno).
- Inspekcja Handlowa (kauczuk).
- Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (kakao, kawa, palma olejowa, soja).
- Inspekcja Weterynaryjna (bydło).
Kluczowe aspekty dla przedsiębiorców
Termin: Możliwość zgodnego z prawem obrotu produktami objętymi rozporządzeniem EUDR po 30 grudnia 2025 r. będzie uzależniona od spełnienia wymogów rozporządzenia, w tym od składania oświadczeń o należytej staranności.
Wymagania: Przedsiębiorcy będą musieli udokumentować, że ich produkty nie pochodzą z terenów, na których doszło do wylesiania lub degradacji lasów.
Sankcje: Należy spodziewać się kar za naruszenie przepisów rozporządzenia EUDR, choć konkretne kwoty zostaną określone w ustawie.
Autorzy:
