Przedsiębiorcy realizujący nową inwestycję na podstawie wydanej decyzji o wsparciu (“Decyzja”,”DoW”) są zobowiązani do spełnienia kryteriów ilościowych oraz jakościowych. Pierwsze Decyzje wkroczyły już w tzw. okres utrzymania inwestycji, a tym samym beneficjenci zwolnienia strefowego są kontrolowani przez zarządzających SSE pod kątem wypełniania obowiązków związanych z zadeklarowanymi kryteriami jakościowymi. W naszym artykule przedstawiamy najczęściej występujące problemy w zakresie realizacji poszczególnych kryteriów jakościowych oraz wskazujemy, czy istnieje możliwość ich zmiany.
Polska Strefa Inwestycji (“PSI”) jest instrumentem, który zastąpił wcześniej funkcjonujące Specjalne Strefy Ekonomiczne. Zniesienie ograniczenia lokalizacyjnego dla uzyskania zwolnienia podatkowego to nie jedyna różnica pomiędzy tymi dwiema ulgami. Ustawa z 10 maja 2018 r. o wspieraniu nowych inwestycji (dziennik ustaw, “Ustawa WNI”), oprócz kryteriów ilościowych określających minimalną wartość inwestycji wprowadziła również kryteria jakościowe, których realizacja ma wpłynąć na wzrost konkurencyjności oraz innowacyjności prowadzonych inwestycji w Polsce. Realizacja wspomnianych kryteriów jest podstawowym i niezbędnym warunkiem uzyskania pomocy publicznej w ramach DoW, ponieważ niespełnienie któregokolwiek z zadeklarowanych kryteriów jakościowych w okresie utrzymania inwestycji może skutkować nawet uchyleniem wydanej DoW ze względu na rażące naruszenia jej warunków. W konsekwencji przedsiębiorca może utracić prawo do uzyskanego wcześniej zwolnienia podatkowego oraz zostać zobowiązany do zwrotu uzyskanej dotychczas pomocy publicznej wraz z odsetkami. Poniżej opisujemy dwa kryteria, które wydają się być z pozoru łatwe do spełnienia, jednak w praktyce często sprawiają wiele trudności podczas procesu ich realizacji:
1) podejmowanie działań w zakresie opieki nad pracownikiem, które zakłada oferowanie pracownikom udziału w dodatkowych programach opieki zdrowotnej lub dodatkowych świadczeń pracowniczych z zakresu różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, ubezpieczeń w kwocie 800 PLN brutto rocznie na każdego pracownika. Kryterium z pozoru dosyć proste, jednak jego złożoność dotyczy faktu, że dodatkowe świadczenia muszą być realizowane wobec wszystkich pracowników zatrudnionych w zakładzie. Z naszego doświadczenia wynika jednak, że niektórzy uprawnieni świadomie rezygnują z dodatkowych benefitów oferowanych przez firmę. Niestety kontrola SSE w tym przypadku może zakwestionować zrealizowanie tego kryterium jakościowego.
2) utworzenie wyspecjalizowanych miejsc pracy w celu prowadzenia działalności gospodarczej objętej nową inwestycją i oferowanie stabilnego zatrudnienia, które zakłada zatrudnienie na podstawie umowy o pracę co najmniej 80% osób posiadających wykształcenie wyższe, średnie, średnie branżowe, zasadnicze zawodowe lub zasadnicze branżowe poświadczone dyplomem, świadectwem lub innym dokumentem uprawniającym do wykonywania zawodu. Trudność realizacji tego kryterium polega na tym, iż pracownicy muszą posiadać wspomniane kwalifikacje już na moment zatrudnienia. Osoby, które nabędą wskazane uprawnienia dopiero w toku realizacji inwestycji nie będą mogły zostać zaliczone na poczet spełnienia tego kryterium. Ponadto warto podkreślić, że wartość 80% nowozatrudnionych pracowników liczona jest od faktycznej liczby nowych miejsc pracy a nie od zadeklarowanego w DoW przyrostu. Dla przykładu, jeśli w DoW zadeklarowano utworzenie 10 nowych miejsc pracy, a w rzeczywistości przedsiębiorca utworzy 50 nowych miejsc pracy, to powyższe kryterium należy spełnić w odniesieniu do 40 a nie 8 nowoutworzonych miejsc pracy..
3) inwestycja w projekty wspierające branże zgodne z aktualną polityką rozwojową kraju (w ramach sektorów strategicznych zgodnych ze Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju - SOR). Szczególną ostrożność powinni zachować przedsiębiorcy, którzy uzyskali decyzję o wsparciu przed 2022 r., gdyż w pierwotnym brzmieniu przepisów kryterium wskazywało, iż oprócz zgodności pod kątem sektora strategicznego wskazanego w SOR, inwestycja powinna odpowiadać inteligentnej specjalizacji województwa, w którym realizowane jest przedsięwzięcie. Jeśli realizowana inwestycja zakładała prowadzenie działalności w obszarze kilku kodów PKWiU, kryterium jakościowe musi być spełnione w ten sposób, by główny kod wskazany w “Formularzu informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc inną niż pomoc w rolnictwie lub rybołówstwie, pomoc de minimis lub pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie” odpowiadał głównej działalności prowadzonej w ramach nowej inwestycji, a także w przypadku DoW wydanych przed 2022 r., z inteligentnymi specjalizacjami województwa, w którym inwestycja została zlokalizowana.
Nie są to jedyne wątpliwości dotyczące realizacji kryteriów jakościowych, o czym świadczą liczne wnioski do Ministerstwa Rozwoju i Technologii w zakresie zmian dotyczących DoW składane przez inwestorów SSE, oraz modyfikacje przepisów, które miały na celu uszczegółowienie ich brzmienia. Jeśli w wyniku przeglądu wybranych w Decyzji kryteriów jakościowych przedsiębiorca zidentyfikuje problemy w zakresie ich spełniania, przepisy Ustawy WNI przewidują możliwość zmiany warunków wskazanych w DoW na wniosek beneficjenta pomocy publicznej. Zgodnie z art. 17 ust. 4 Ustawy WNI minister właściwy do spraw gospodarki, na wniosek przedsiębiorcy, może zmienić decyzję o wsparciu, przy czym zmiana nie może:
- dotyczyć obniżenia poziomu zatrudnienia, określonego w decyzji o wsparciu w dniu jej wydania, o więcej niż 20%;
- skutkować zwiększeniem maksymalnej wysokości kosztów kwalifikowanych, określonych w zmienianej decyzji o wsparciu.
Należy pamiętać, że wniosek o zmianę kryterium jakościowego powinien zostać złożony przed rozpoczęciem okresu utrzymania inwestycji określonym w danej DoW.
Ponadto planując zmianę zadeklarowanych kryteriów przedsiębiorcy powinni mieć świadomość, że na przestrzeni lat 2018-2024 ulegały one zmianom i modyfikacjom a niektóre z pierwotnie oferowanych zostały usunięte, inne zaś pojawiły się dopiero z czasem. Nie ma wobec tego możliwości zamiany kryterium, na takie, które w momencie złożenia wniosku o modyfikację DoW już by nie obowiązywało, należy wówczas dokonać wyboru alternatywnego kryterium z listy kryteriów, która obowiązywała w momencie składania aplikacji.
Biorąc pod uwagę fakt, że program Polskiej Strefy Inwestycji ruszył w 2018 r. jesteśmy w pełni świadomi, że wielu przedsiębiorców właśnie wkracza w okres utrzymania inwestycji, a tym samym zbliża się do raportowania spełnienia kryteriów jakościowych. Zachęcamy Państwa do kontaktu z naszymi ekspertami, aby odpowiednio przygotować się do kontroli warunków określonych w decyzji o wsparciu. W przypadku zidentyfikowania zagrożenia niespełnienia kryteriów służymy również pomocą w zakresie przygotowania odpowiedniego wniosku do Ministerstwa Rozwoju i Technologii.
Autorzy:
