Zgodnie z Dyrektywą Rady 2018/1910 z 4 grudnia 2018 r. oraz Rozporządzeniem Wykonawczym, państwa członkowskie, w tym Polska, obowiązane są do wprowadzenia zmian w następujących obszarach:
I. Zmiany opodatkowania transakcji łańcuchowych
Duże zmiany czekają podatników będących stronami transakcji łańcuchowych. W założeniu, znowelizowane przepisy mają uprościć zasady opodatkowania transakcji łańcuchowych poprzez wprowadzenie nowych założeń co do określania transakcji, której należy przypisać transport.
Zmieniona Dyrektywa VAT wprowadza zasadę, zgodnie z którą transport ma być przypisany wyłącznie do dostawy dokonanej do podmiotu pośredniczącego.
Wprowadzona zostanie także nowa definicja podmiotu pośredniczącego. Jednak, definicja ta jest na tyle ogólna, że w przypadku, gdy w transakcję zaangażowanych jest więcej niż 3 podmioty, przepisy w żadnym stopniu nie pomagają określić, który z „pośredniczących” jest tym pośredniczącym, do dostawy na rzecz którego należy przypisać transport.
W drodze odstępstwa – transport ma zostać przypisany do dostawy dokonanej przez podmiot pośredniczący, gdy przekazał on swojemu dostawcy numer VAT nadany przez państwo członkowskie, z którego towary są wysyłane lub transportowane.
W praktyce więc zmiany te mogą wcale nie przynieść dużego uproszczenia – w przypadku, gdy w transakcjach uczestniczy większa liczba podmiotów, co w przypadku tego rodzaju transakcji jest normą, najprawdopodobniej nadal trzeba będzie badać warunki dostawy i odwoływać się do zasad wypracowanych przez orzecznictwo TSUE w celu określenia, której transakcji należy przyporządkować transport.
Co to oznacza?
Tak ogólnie sformułowane przepisy dają państwom członkowskim dość dużą swobodę implementacyjną - to od kształtu wprowadzonych przepisów krajowych będzie zależało, jakie dokładnie zmiany będą czekać podatników. Niezależnie od wprowadzonych zmian, podatnicy będą musieli dokonać przeglądu transakcji i ustalić na nowo zasady ich opodatkowania. Wiąże się to też z uwzględnieniem oczekiwań kontrahentów i reżimów prawnych wdrożonych przez państwa, w których kontrahenci mają siedzibę. Swoboda implementacyjna spowoduje bowiem, że z jeszcze większą uwagą trzeba będzie badać przepisy funkcjonujące w innych krajach pod kątem spójności traktowania transakcji i zasad ich opodatkowania.
II. Wprowadzenie nowych warunków dla zastosowania 0% stawki VAT przy WDT
Na podatników dokonujących WDT zostaną nałożone dodatkowe obowiązki ewidencyjne - zmienią się m.in. zasady gromadzenia i uznawania dokumentów potwierdzających dokonanie dostawy na terytorium innego państwa członkowskiego. Sprzedawca będzie m.in. obowiązany posiadać dwa niesprzeczne ze sobą dokumenty potwierdzające wysyłkę, które mają pochodzić zasadniczo od dwóch różnych, niezależnych od siebie stron. Sprzedawca będzie też musiał – w określonych przypadkach – do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła dostawa otrzymać od nabywcy oświadczenie, w którym ten potwierdzi, że towary zostały wywiezione.
Co to oznacza?
Trzeba przygotować się na nowe – bardziej restrykcyjne – zasady w zakresie dokumentowania takich transakcji. Podatnicy powinni dokonać przeglądu istniejącego procesu gromadzenia potwierdzeń oraz zbadać, czy dokumenty pozwolą spełnić nowe wymogi. Proces ten, jako, że wymagać będzie współpracy i ustaleń z kontrahentami, należy zacząć jak najwcześniej i upewnić się, że nabywca dostarczy w wymaganym terminie oświadczenie o wywiezieniu towarów z kraju.
III. Magazyn konsygnacyjny (call-off stock)
Obecnie w państwach członkowskich funkcjonują różne zasady w zakresie opodatkowania transakcji z wykorzystaniem magazynu konsygnacyjnego (call-off stock). Zmiany wprowadzą ujednolicenie stosowanych rozwiązań – od 2020 r. w każdym kraju członkowskim będzie możliwość zastosowania uproszczenia dla tego typu transakcji, zbliżonego do mechanizmu obecnie funkcjonującego w Polsce
i – po spełnieniu określonych warunków - rozpoznania dostawy dopiero w momencie pobrania towarów z magazynu konsygnacyjnego.
Co to oznacza?
Skutkiem wprowadzenia zmian będzie rozszerzenie stosowania mechanizmu na inne kraje członkowskie, w których tego rodzaju uproszczenia do tej pory nie funkcjonowały i ujednolicenie stosowania zasad w obrębie całej Unii Europejskiej.
Podsumowanie
Niezależnie od kształtu rozwiązań, które przyjmie polski ustawodawca, podatnicy muszą być gotowi na nadchodzące zmiany. Do momentu wejścia w życie ustawy nowelizującej (styczeń 2020 r.) w pierwszej kolejności należy dokonać przeglądu obecnie funkcjonujących zasad, w szczególności w zakresie sposobu dokumentacji transakcji wewnątrzunijnych, jak i przyjętych zasad opodatkowania transakcji łańcuchowych. Pomoże to zyskać czas potrzebny na zapoznanie się z nowymi przepisami i konieczność wdrażania nowych reguł, a także ustalenia spójnych zasad opodatkowania z kontrahentami zagranicznymi. Należy również zweryfikować, czy obecnie korzysta się z uproszczeń w formie magazynu konsygnacyjnego w którymkolwiek z krajów członkowskich Unii Europejskiej oraz czy dokonane zmiany będą miały wpływ na celowość korzystania z takich uproszczeń po 2020 roku.
Jako, że niektóre ze zmian wynikają z Rozporządzenia Wykonawczego, które państwa członkowskie obowiązane są stosować bezpośrednio, już teraz można dokładnie określić, jakie obowiązki będą czekać podatników od 1 stycznia 2020 r. (w szczególności co do dokumentowania WDT). Co do pozostałych zmian analiza przepisów Dyrektywy VAT pozwala co prawda przewidzieć, co będzie czekać podatników, jednak wiele zależy tu od polskiego ustawodawcy. Zakładając nawet, że projekt zostanie opublikowany jeszcze w pierwszym półroczu 2019 r., zmiany te mogą być tak daleko idące, że czasu na ich wdrożenie może wcale nie pozostać wiele.
Autorzy:
