Polski Ład | Zmiany w zakresie cen transferowych

26 lipca Ministerstwo Finansów (MF) opublikowało projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, będący częścią Polskiego Ładu. W projekcie znalazły się między innymi nowe rozwiązania z zakresu podatku dochodowego od osób prawnych (podatku CIT), jak również modyfikacje już istniejących mechanizmów. Planowane wejście w życie to 1 stycznia 2022.

W ramach programu „Polski Ład” zostały zaproponowane zmiany odnoszące się do zagadnienia cen transferowych. Zmiany dotyczą przede wszystkim redukcji niektórych obowiązków, wyjaśnienia nieścisłości interpretacyjnych, wydłużenia terminów na sporządzenie dokumentacji i formularza TP-R oraz rozszerzenia odpowiedzialności karno-skarbowej. Część zmian dotyczy zagadnienia, które może być w najbliższym czasie istotne dla podatników, tj. transakcji zawieranych z podmiotami, które mają swoją siedzibę w raju podatkowym.

Poniżej znajduje się podsumowanie zmian zaproponowanych w projekcie ustawy.

Zmiany w definicjach

W przygotowanych propozycjach przepisów MF wprowadził następujące zmiany mające na celu usystematyzowanie pojęć:

• rok obrotowy -> rok podatkowy
• spółka niemająca osobowości prawnej -> spółka niebędąca osobą prawną. 

Korekty cen transferowych

Propozycja dotyczy możliwości dokonania korekty cen transferowych in minus także na podstawie otrzymanego od podmiotu powiązanego dowodu księgowego (spełniającego wymogi stawiane dowodom księgowym zgodnie z przepisami o rachunkowości), który potwierdza dokonanie korekty cen transferowych w określonej wysokości (oprócz tego możliwe jest rozpoznanie korekty na podstawie wymaganego do tej pory oświadczenia podmiotu powiązanego o dokonaniu korekty w tej samej wysokości).

Zaproponowano również rezygnację z obowiązku informowania o dokonaniu korekty cen transferowych w zeznaniu rocznym CIT.

Safe Harbour oraz analizy cen transferowych

W odniesieniu do safe harbour dotyczącego transakcji finansowych zaproponowano doprecyzowanie momentu, na jaki umowa pożyczki (kredytu, obligacji) powinna być zgodna z warunkami safe harbour w zakresie oprocentowania, przesądzając, iż powinny one zostać spełnione każdorazowo w przypadku zmiany umowy pożyczki (poza momentem zawarcia), za którą uznaje się zmianę oprocentowania. 

Dodatkowo, zgodnie z zaproponowanymi zmianami lokalna dokumentacja cen transferowych będzie mogła nie zawierać analizy porównawczej lub analizy zgodności również w przypadku:

• transakcji zawieranych przez podmioty powiązane będące mikroprzedsiębiorcą lub małym przedsiębiorcą w rozumieniu Prawa przedsiębiorców  - Oznacza to, dodatkowe uproszczenia dla podmiotów, które zatrudniały średniorocznie mniej niż 50 osób i które osiągnęły obroty mniejsze niż 10 mln euro lub których suma aktywów nie przekroczyła na koniec roku 10 mln euro. 
• transakcji innych niż transakcje kontrolowane, które objęte są obowiązkiem dokumentacyjnym zawieranych z tzw. rajami podatkowymi, lub w których rzeczywisty właściciel jest rezydentem tzw. rajów podatkowych. 

Planowane nowe ułatwienia dotyczącą mikro i małych przedsiębiorców a także transakcji z tzw. rajami podatkowymi będą miały zastosowanie również do dokumentacji cen transferowych sporządzanej za rok podatkowy rozpoczynający się w 2021 r. 

Zaproponowano również, aby w przypadku umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub innej umowy o podobnym charakterze, analiza cen transferowych obejmowała w szczególności przyjęte zasady dotyczące praw wspólników lub stron umowy do udziału w zysku lub majątku oraz uczestnictwa w stratach. 

Wartość transakcji

Zgodnie z proponowanymi zmianami wartość transakcji kontrolowanej, pomniejsza się o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem podatku od towarów i usług, który zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego, oraz naliczonego podatku od towarów i usług, w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług. 

Oznacza to powiązanie pojęcia wartości transakcji z neutralnością podatku od towarów i usług, co ma szczególnie istotne znaczenie dla podatników niebędących czynnymi podatnikami VAT, dla których progi dokumentacyjne zostały efektywnie obniżone. 

Doprecyzowano również sposób wyznaczania wartości transakcji dla:

• depozytów – wartość kapitału; 
• umowy ubezpieczenia lub reasekuracji – suma ubezpieczenia;
• umowa spółki niebędącej osobą prawną – łączna wartość wkładów wniesionych do spółki niebędącej osobą prawną.

Sposoby wyznaczania wartości transakcji dla depozytów oraz umów ubezpieczenia i reasekuracji, które pojawiły się już w wyjaśnieniach do formularza TPR zostały dodane do ustawy wraz z wyjaśnieniem kwestii umów spółek osobowych. 

Oświadczenie o sporządzeniu dokumentacji oraz informacja o cenach transferowych (TPR)

W ramach projektu zmiany ustawy o CIT MF proponuje likwidację oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji cen transferowych jako odrębnego dokumentu i przeniesienie go, w zmienionej treści, do formularza TPR. Oznacza to, że podatnicy na koniec roku będą musieli składać jeden dokument elektroniczny zamiast dwóch składanych różnymi kanałami.

W proponowanych zmianach zmieniony został również zakres samego oświadczenia, które zawiera teraz stwierdzenie, że lokalna dokumentacja cen transferowych została sporządzona zgodnie ze stanem rzeczywistym, a ceny transferowe objęte tą dokumentacją są ustalane na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.

Dodatkowo, w kwestii wątpliwości dotyczących nieodpłatnych świadczeń, w proponowanych zmianach zostaje dodany przepis stwierdzający, iż “dla potrzeb oświadczenia, w przypadku otrzymania nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, lub innych świadczeń w naturze stanowiących przychód podatnika, ceny transferowe uważa się za ustalone na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane, jeżeli przychód ten został dla celów podatkowych wykazany zgodnie z zasadą ceny rynkowej.”

Sam formularz TPR będzie natomiast składany do naczelnika urzędu skarbowego właściwego w sprawach podatku dochodowego, a nie jak dotychczas Szefowi KAS. W ramach zmian wyszczególniono, że TPR ma być sporządzany na podstawie lokalnej dokumentacji cen transferowych – w przypadku gdy podmiot był zobowiązany do jej przygotowania albo w pozostałych przypadkach na podstawie danych i informacji pochodzących ze sprawozdania finansowego lub z innych dokumentów. 

Zmiany objęły również upoważnienie do podpisywania formularza. Do podpisywania TPR zobowiązany ma być kierownik jednostki w rozumieniu ustawy o rachunkowości (w przypadku gdy jednostką kieruje organ wieloosobowy – przez jedną lub więcej osób uprawnionych do reprezentacji, z zachowaniem zasad reprezentacji) przy czym nie jest dopuszczalne podpisanie tej informacji przez pełnomocnika, z wyjątkiem prokurenta działającego zgodnie z zasadami reprezentacji oraz pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym lub biegłym rewidentem. Zmiana ta jest pokłosiem połączenia formularza TPR i oświadczenia w jeden dokument.

Terminy

Zmiany przewidują:

• z 7 dni do 14 dni wydłużony został termin na przedłożenie lokalnej dokumentacji przez podatnika na żądanie organu podatkowego. 
• z 9 miesięcy do 10 miesięcy po zakończeniu roku podatkowego wydłużony został termin na sporządzenie lokalnej dokumentacji cen transferowych. 
• z 9 miesięcy do 11 miesięcy po zakończeniu roku podatkowego wydłużony został termin na złożenie informacji o cenach transferowych TPR. 

Wprowadzony został również zapis, zgodnie z którym podatnik ma 30 dni na przedłożenie dokumentacji cen transferowych dla transakcji objętych zwolnieniem z tytułu wykorzystania safe harbour dla transakcji finansowych, w przypadku jeśli istnieje prawdopodobieństwo niespełnienia warunków safe harbour. Analogicznie do dotychczasowych zasad obowiązujących w przypadku istnienia prawdopodobieństwa zaniżenia wartości transakcji.

Zwolnienia z obowiązku przygotowania dokumentacji

Propozycja MF obejmuje rozszerzenie listy wyłączeń z obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych o następujące sytuacje:

• Transakcje pomiędzy położonymi w Polsce zakładami zagranicznymi, których macierzyste jednostki są podmiotami powiązanymi, a także pomiędzy położnym w Polsce zakładem zagranicznym podmiotu powiązanego będącego nierezydentem i powiązanego z nim podmiotu mającego rezydencję podatkową w Polsce.
• Transakcje objęte porozumieniem podatkowym oraz porozumieniem inwestycyjnym.
• Transakcje objęte mechanizmem typu safe harbour dla pożyczek, kredytów, obligacji.
• Transakcje dotyczące rozliczeń w zakresie tzw. czystego refakturowania przy spełnieniu następujących przesłanek:
• nie powstaje wartość dodana i rozliczenie następuje bez uwzględniania marży lub narzutu zysku;
• rozliczenie następuje bez zastosowania klucza alokacji;
• rozliczenie nie jest związane z inną transakcją kontrolowaną;
• rozliczenie nastąpiło niezwłocznie po dokonaniu zapłaty na rzecz podmiotu niepowiązanego;
• podmiot powiązany nie jest podmiotem mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową.

Sankcje KKS

Konsekwencją likwidacji oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji cen transferowych jest modyfikacja sankcji karnych skarbowych w zakresie lokalnej dokumentacji cen transferowych i informacji o cenach transferowych. Zgodnie z propozycjami:

 Local File

• Kto wbrew obowiązkowi nie sporządza lokalnej dokumentacji cen transferowych albo nie dołącza do lokalnej dokumentacji cen transferowych grupowej dokumentacji cen transferowych, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. Tej samej karze podlega, kto sporządza dokumentację, niezgodnie ze stanem rzeczywistym.
• Kto wbrew obowiązkowi dokumentację sporządza po terminie podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

TPR-C

• Kto wbrew obowiązkowi nie składa właściwemu organowi podatkowemu informacji o cenach transferowych albo składając tę informację podaje dane niezgodne z lokalną dokumentacją cen transferowych lub ze stanem rzeczywistym, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
• Kto wbrew obowiązkowi informację składa po terminie podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

Powyższe przepisy odnoszące się do lokalnej dokumentacji cen transferowych zastępują karę do 720 stawek dziennych za niezłożenie lub złożenie oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji zawierającej informacje niezgodne ze stanem rzeczywistym lub po terminie. Należy zwrócić uwagę, że zmniejszeniu (wyodrębnieniu) uległy maksymalne sankcje za niezłożenie w terminie formularza TPR z 720 stawek dziennych do 240 stawek dziennych. Maksymalne sankcje za nieprzygotowanie dokumentacji w terminie również są łagodniejsze niż za niezłożenie oświadczenia w terminie.